Over het algemeen gaat men na het behalen van een diploma op zoek naar een passende baan. De beroepsbevolking in Nederland bestaat uit de werkenden en de werkzoekenden; iedereen met een leeftijd tussen de 15 en 74 jaar, die minstens 1 uur per week betaalde arbeid verricht of recent naar betaald werk heeft gezocht en daarvoor direct beschikbaar is.
Nu is het natuurlijk mogelijk dat iemand tijdelijk uitvalt door ziekte of andere redenen. Als iemand langer dan vier weken niet kan werken door ziekte is iemand langdurig ziek. Dit kan erg veel verschillende redenen hebben. Denk bijvoorbeeld aan een burn-out, een gebroken arm of pestgedrag op de werkvloer. Afhankelijk van het werk dat je doet, zijn er ook verschillende vormen van langdurig ziek zijn.
Een belangrijke oorzaak voor langdurig verzuim is overbelasting. In het verleden vaak veroorzaakt door fysieke klachten, terwijl dit nu vooral psychische klachten zijn. Het is voor werkgevers belangrijk om deze oorzaak van verzuim proberen te voorkomen. Maar waar kan een werkgever dan op letten? Let goed of werknemers nog wel plezier hebben in het werk dat ze doen. Werkplezier is het belangrijkste medicijn tegen ziekteverzuim. Let als werkgever op gedragsverandering en ga regelmatig het gesprek aan met je werknemers. De volgende punten kunnen tekenen zijn van afnemend werkplezier:
Door als werknemer in de gaten te houden of werknemers bovenstaande gedragingen vertonen en er op tijd over in gesprek te gaan kan je het probleem soms bij de oorzaak aanpakken. Al valt psychisch verzuim natuurlijk nooit helemaal te voorkomen. Naast psychisch verzuim zijn er ook andere vormen van langdurig verzuim. Denk bijvoorbeeld aan conflicten tussen collega’s en bedrijfsongevallen, privé omstandigheden die werk lastig maken of fysieke klachten. En dan missen we er vast nog meer. Probeer als werkgever zoveel mogelijk te voorkomen. Zorg voor een fijne werksfeer, let op pestgedrag op de werkvloer, creëer een veilige werkomgeving en houd bij fysiek zwaar werk in de gaten hoe werknemers het volhouden.
Maar wat nu al een werknemer toch langdurig ziek is geweest? Hoe ga je dan weer aan de slag? En wat als je niet terug kan naar je oude functie omdat je bijvoorbeeld lichamelijk niet meer in staat bent om dat werk te doen? Dan is het mogelijk om een re-integratietraject aan te gaan.
Re-integratie, of herintegratie, betekent letterlijk ‘weer laten functioneren’. Dit houdt in dat iemand ofwel bij het oude werk weer aan de slag gaat, ofwel dat iemand op zoek gaat naar nieuw werk na langdurig ziek zijn.
Het is een misverstand dat als iemand niet in staat is zijn functie uit te oefenen, iemand ook niet in staat is om andere werkzaamheden te verrichten. Natuurlijk komt het voor dat iemand een korte periode volledige rust nodig heeft, om hetgeen hem is overkomen te verwerken. Vaak is deze periode alleen veel korter dan de wachttijd voor een behandeling die we tegenwoordig zien in ons zorgstelsel.
Wij vinden de gevolgen van het niet actief zijn is voor een werknemer groot. Vaak onderschat men dit. Naast het verlies van de waarden van werk (denk aan sociale contacten, zingeving, structuur, eigenwaarde) weten we inmiddels ook dat inactiviteit schadelijk is voor de mens. De fysieke conditie als ook het cognitieve vermogen kunnen verminderen door een periode van langdurige verzuim.
Wanneer er sprake is van een aandoening of een (tijdelijke) psychische of een fysieke overbelasting en de werknemer is niet in staat om zijn functie volledig uit te oefenen, dan blijkt dat werk nog steeds een belangrijke rol heeft in het zelfherstellend vermogen. Als het eigen werk tijdelijk misschien niet past, dan kunnen andere werkzaamheden toch een belangrijke bijdrage leveren aan het herstel. Daarom vinden wij het belangrijk dat je kijkt naar andere passende werkzaamheden binnen of buiten de eigen organisatie. Werkgever en werknemer doen er goed aan om met elkaar in gesprek te gaan over wat tijdelijk passende werkzaamheden zouden kunnen zijn.
Diverse onderzoeken laten zien dat mensen verwachten dat artsen in staat zijn om alle klachten te kunnen verhelpen. Die misvatting zien wij ook in onze dagelijkse praktijk. Ook een bedrijfsarts beschikt niet over een glazen bol en voorspellingen voor hersteltermijnen kan men soms te ruim inschatten. Bij Staatvandienst werken we vanuit de visie van Positieve gezondheid waarin eigen regie op gezondheid centraal staat. De oorzaak van veel moderne ziekten zit in ons eigen gedrag (zo ook bij overbelasting). Vaak kan je een behandeling van een specialist gecombineerd moeten met een aanpassing van het gedrag van een werknemer, of aanpassing in de werkomstandigheden.
Als een werknemer langer dan vier weken niet zijn werk heeft kunnen uitoefenen, is degene langdurig ziek. Als men daarna weer aan het werk gaat heet dit eigenlijk standaard re-integratie. De situaties verschillen hierin alleen erg van elkaar. Als werkgever ben je samen met je zieke medewerker verantwoordelijk voor de re-integratie. Een officieel goedgekeurd verzuimbedrijf moet jullie hierbij ondersteunen. Dit kan een arbodienst zijn, maar mag ook een ander gespecialiseerd bedrijf zijn. Zolang er maar een bedrijfsarts bij aangesloten is. Het doel van re-integratie is om uw medewerker zo snel mogelijk (geheel of gedeeltelijk) weer aan het werk te krijgen.
Er bestaan twee vormen van re-integratie.
De meest voorkomende aanleiding van het inzetten van een 2e spoortraject is de Wet verbetering poortwachter waarbij de werkgever en de werknemer op zoek dienen te gaan naar een duurzame oplossing voor passend werk. Dit traject geven we binnen Staatvandienst vorm volgens de UWV werkwijzer Poortwachter. Hiermee verkleint de werkgever de kans op een loonsanctie wanneer een werknemer een WIA-aanvraag indient.
Vanuit de ogen van de werknemer is re-integratie een gevoelig onderwerp. Vaak omdat het een gevolg is van vervelende oorzaken. Toch is re-integratie hard nodig om goed in de gaten te houden dat het oppakken van het werk goed gaat. En vooral om herhaling te voorkomen. Re-integratie is voor elke werknemer anders. Samen met de werkgever en artsen doorloop je een traject die is afgestemd op de situatie van de werknemer.
Zonder hulp re-integreren geeft een grote kans dat het uiteindelijk niet slaagt. Zeker als het verzuim langer aanhoudt, wordt goede begeleiding steeds belangrijker. De eindverantwoordelijkheid voor re-integratie ligt in eerste instantie bij de werkgever, dus trek ook vooral je werkgever aan de mouw.
Over het algemeen is de werknemer bij langdurige ziekte in behandeling bij een arts, specialist of therapeut. Zij kijken echter met een medische bril op naar de situatie. Het kan in deze gevallen helpen om ook een behandeling aan te gaan waarbij de aandacht meer ligt op het werk en de terugkeer.
Een van de valkuilen is dat je verwacht -zonder afspraken over het opbouwen, van niet werken ineens weer volledig aan het werk kan. Het is van belang dat werkgever en werknemer samen een goed schema opstellen in tijd- en taken om wederzijdse verwachtingen duidelijk te hebben. Duidelijke afspraken en een stapsgewijze opbouw maken re-integratietrajecten succesvoller!
Door ontslagbescherming kan een werkgever een zieke werknemer niet ontslaan. Het is wel mogelijk om een tijdelijk contract niet te verlengen, alleen kan dit nog financiële gevolgen hebben voor een werknemer. Een werknemer die tijdens langdurige ziekte ontslag neemt, kan bij de aanvraag van een uitkering problemen tegenkomen. Als een werkgever en werknemer een contract toch willen ontbinden, doen zij er goed aan om advies bij de bedrijfsarts of jurist in te winnen.
Als werkgever ben je eindverantwoordelijk voor de re-integratie van een werknemer. Je mag je werknemer in eerste instantie niet ontslaan tijdens een re-integratie. Dit heet een opzegverbod. Wel zijn hier weer uitzonderingen op, dus het is goed om dat in de gaten te houden.
De werkgever en de zieke werknemer zijn beiden verantwoordelijk voor de re-integratie. Dit houdt in dat jullie er beiden alles aan moeten doen om de werknemer weer zo goed en snel mogelijk aan het werk te krijgen. Hierbij is het verplicht dat je een gecertificeerd verzuimbedrijf je ondersteunt. Dit is bijvoorbeeld een arbodienst, maar het mag ook een ander gespecialiseerd bedrijf zijn. Hierbij is het belangrijk dat er wel een bedrijfsarts is aangesloten.
Over het algemeen spreekt men over re-integratie voor werknemers die tijdelijk uit het werk hebben gelegen. Maar misschien heb je nooit echt gewerkt of is het inmiddels al jaren geleden. Ook dan is het mogelijk om ondersteuning te krijgen bij de re-integratie.
Het is ook mogelijk dat je geen werk hebt en op het moment een uitkering ontvangt. Ook dan heeft iemand recht op ondersteuning bij de re-integratie. Hier maken we een onderscheid van wie je een uitkering ontvangt. Heb je een uitkering op grond van één van de volgende wetten? In dat geval kan een traject vanuit het UWV je begeleiden bij het vinden van werk.
Het is mogelijk, en zelfs aan te raden, om met een re-integratiecoach in zee te gaan. Sterker nog: het is volgens de wet verplicht om bepaalde stappen te zetten. Deze professionele coach kan hulp bieden over verschillende vlakken. Om je werk te kunnen hervatten heb je voldoende zelfvertrouwen, motivatie en veerkracht nodig. Hier gaat een coach je bij helpen. Een coach gaat met jou kijken wat de situatie is en wat jij nodig hebt om weer op de rails te komen. Daarnaast gaat een coach met jou aan de slag met de praktische zaken. Wat heb je nodig om weer aan het werk te gaan en wat moeten we regelen.
Het re-integratietraject is voor iedere persoon verschillend, maar omdat je met wet- en regelgeving te maken hebt zijn er bepaalde richtlijnen om je aan te houden. Hieronder is in een stappenplan uitgelegd hoe een re-integratie precies in zijn werk gaat.
Stap 1: Op dag 1 meld je je ziek bij je werkgever. Doe dit bij de juiste persoon. Meestal is dit je leidinggevende. Zo is de organisatie op de hoogte van jouw afwezigheid.
Stap 2: Als je nog steeds ziek bent, geeft je werkgever uiterlijk op dag 7 je ziekmelding door aan de arbodienst. De bedrijfsarts of arbo arts neemt dat contact met je op.
Stap 3: Binnen 6 weken stelt de arbo arts een probleemanalyse op. Hierin geeft de arbo arts een overzicht van de problemen van jouw ziekte en mogelijke oplossingen. Dit is het startpunt voor je verdere re-integratieproces.
Stap 4: Jij stelt samen met je werkgever uiterlijk in week 8 een plan van aanpak op. Hierin leg je vast wat jij en je werkgever gaan doen om jou weer terug aan het werk te krijgen. En natuurlijk voor jouw herstel.
Stap 5: Van week 8 tot week 42 ga je samen met je werkgever aan de slag met het plan van aanpak en de afspraken die jullie hierin hebben gemaakt. Het is verplicht om minstens één keer in de zes weken met je werkgever of de arbodienst te bespreken hoe het met je gaat. Als het nodig is, kan aan de hand van die gesprekken het plan van aanpak aangepast worden.
Stap 6: In week 42 van jouw ziekteverzuim geeft je werkgever aan het UWV door dat je ziek bent.
Stap 7: Na een heel jaar ziekte krijg je een verplichte eerstejaarsevaluatie. Samen met je werkgever bespreek je dan of je op de goede weg zit om uiteindelijk weer terug te keren naar werk.
Stap 8: In de 93e week van je verzuim vraag je een WIA-uitkering aan bij het UWV. Je komt hiervoor in aanmerking als je voor 35% of meer arbeidsongeschikt bent.
Stap 9: In week 104 beoordeelt het UWV je WIA-aanvraag. Op basis van het re-integratieverslag wat je in de loop der tijd hebt opgebouwd, wordt beoordeeld of jij en je werkgever genoeg hebben gedaan, zodat je terug kunt naar je werk. Als dit niet het geval is, kan het UWV een WIA-uitkering weigeren of verminderen. Ook kan het UWV jouw werkgever eventueel verplichten om je loon door te betalen.
Zoals je hierboven ziet, kan het traject erg lang duren. Maar zoals eerder genoemd is dit echt afhankelijk van de werknemer en de situatie. Het kan best zijn dat de re-integratie zo voorspoedig gaat, dat je niet het volledige traject hoeft te doorlopen. Let wel op dat je het niet te vroeg stopzet. Je wilt een terugval voorkomen en daarvoor moet je goed duidelijk hebben wat nu precies de oorzaak is en hoe je dit kan veranderen.
Ben je arbeidsongeschikt en is je werkgever een zogenoemde eigenrisicodrager voor de Ziektewet? Of is je werkgever eigenrisicodrager voor de WGA? Dan betaalt hij zelf de kosten van jouw uitkering en re-integratie. Een eigenrisicodrager heeft ook de plicht om je te begeleiden bij je re-integratie. Je kan dit dus navragen bij je werkgever.
Als een werkgever verzekerd is, kan men de verzekeraar hiervoor inschakelen. Bij een snelle re-integratie hebben beide partijen voordeel en in veel gevallen wil een verzekeraar hierin ook ondersteunen. Natuurlijk kijken we hierbij wel naar het resultaat. Heeft het bedrijf een arbodienst? Ook deze kan je hierbij betrekken om te overleggen over een mogelijke aanpak. Ga om tafel met alle betrokken partijen om te praten over een mogelijke aanpak of oplossingen. Samen kom je vaak verder dat je denkt. Dit voorkomt dat verzuim langer duurt dan nodig.
Ben je op dit moment opzoek naar een re-integratiecoach? Wij kunnen je helpen. Staatvandienst is een landelijke loopbaanadvies, re-integratie & outplacement organisatie, met een sterke regionale focus op de arbeidsmarkt. De consultants van Staatvandienst werken exclusief voor werkzoekenden in de regio, spreken de taal van de regio en kennen de regionale arbeidsmarkt.
Ga met ons het gesprek aan om te kijken wat er mogelijk is, we helpen je graag.