Wat is passend werk?

Onder ´passende arbeid´ verstaat het Burgerlijk Wetboek:  “Alle arbeid die voor de krachten en bekwaamheden van de werknemer is berekend, tenzij aanvaarding om redenen van lichamelijke, geestelijke of sociale aard niet van hem/haar kan worden gevergd.”

De term passende arbeid komt in diverse wetgevingen voor. Denk aan de participatiewet (voorheen de bijstand), werkeloosheidswet (WW),  de Wet uitbreiding bij Loondoorbetalingsverplichting (WULBZ), Ziektewet (ZW), Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA), Wet verbetering poortwachter (Wvp). Allemaal wetgevingen waarin ook een verplichting tot het verrichten tot re-integratieactiviteiten beschreven wordt.

In dit artikel beperken wij ons tot de Wet verbetering poortwachter (WVP). Deze wet omschrijft hoe je als werkgever moet handelen als een werknemer langdurig ziek is en wat de daarin ieders rechten en plichten zijn. Eén daarvan is het door de werkgever aanbieden van passend werk en de verplichting van de werknemer dit werk te aanvaarden.
Tegenover het recht op loondoorbetaling bij ziekte door de werkgever staat immers de plicht voor het accepteren van passende arbeid door de werknemer.

Wat is passend werk?

Passend werk is een ruim begrip. Als we kijken naar de belanghebbenden of beoordelaars zien we al een verschil in interpretaties van passend werk. Een werkgever bijvoorbeeld die geconfronteerd wordt met een zieke werknemer van wie hij het loon door moet betalen, zal passende arbeid anders interpreteren dan een arbeidsdeskundige die in het kader van de WVP een re-integratiedossier doorneemt om te controleren of er voldoende inspanningen verricht.

Na een ziektetermijn van 26 weken (oftewel een half jaar) moet volgens het Burgerlijk Wetboek een werknemer werkzaamheden aanvaarden die passend zijn bij zijn of haar krachten en bekwaamheden. De grenzen van passende arbeid zijn niet altijd even duidelijk. Want hoe langer de werknemer ziek is, des te meer de werkgever kan of mag verwachten van zaken als reistijd en werkniveau.

Is een werknemer verplicht om passend werk te accepteren tegen lager salaris?

We noemen hier eerst wat de wet zegt: als werknemer heb je gedurende een ziekteperiode van 104 weken recht op een doorbetaling van het loon van de eigen functie. Meestal is dit 70%. Daarna komt deze werkgeversverplichting te vervallen, tenzij er sprake is van een loonsanctie. Als iemand in de WW of WIA terechtkomt dan is er over het algemeen ook sprake van 70% tot maximaal 75% recht op uitkering. Een lager salaris dat hoger is dan die 70% is ook voor jou als werknemer aantrekkelijk.

In de praktijk wordt hier wat soepeler mee omgegaan: samen met je werkgever en de arbeidsdeskundige van UWV ga je kijken welke functies binnen de organisatie passend zijn of mogelijk passend te maken. Het is dan mogelijk dat je terecht komt in een functie die lager uitvalt dan je eigen functie. Ook kan het zijn dat je deze functie niet in volle omvang uitvoert, waardoor je ‘loonwaarde’ lager wordt. Het kan dus zo uitpakken dat het passende werk een lager salaris heeft. Wel is het doel in de re-integratie om een zo hoog mogelijke loonwaarde te behalen, zodat je zo dicht mogelijk bij je oude verdiensten zit.

Mag je passend werk weigeren van UWV?

Werk dat UWV aanbiedt zal je in de regel moeten aanvaarden, zij beoordelen het re-integratiedossier in het kader van de WIA-aanvraag. Zij waken ervoor dat zowel werkgever als werknemer geen re-integratiekansen missen. Toch geldt in de praktijk ook het juridische principe van redelijkheid en billijkheid. Een voorbeeld van een uitzondering is het om geloofsredenen niet willen werken op zondag.

Is een werkgever verplicht om na twee jaar ziekte passend werk te bieden?

Dit is verplicht voor de werkgever, mits het beschikbaar is natuurlijk. UWV heeft de mogelijkheid om een loonsanctie aan een werkgever op te leggen als verzuimd wordt om andere passende arbeid aan te bieden als de werknemer gewoon in staat is dit soort arbeid te verrichten. Aan het einde van de periode van 104 weken, oftewel twee jaar, onderzoekt UWV of een zieke werknemer in aanmerking zou kunnen komen voor een WIA-uitkering. Er wordt dan gekeken of de werkgever voldoende heeft gedaan aan re-integratie inspanningen. UWV kan de werkgever sanctioneren als blijkt dat de werknemer ook andere passende arbeid had kunnen verrichten, maar dit niet is aangeboden. De consequentie voor de werkgever is dan dat hij nog eens een loondoorbetaling van 52 weken erbij krijgt. Als er binnen 26 weken aansluitend aan 104 weken verzuim alsnog een passende functie is, moet de werkgever dit aanbieden aan de werknemer.

Ben je als werknemer volgens de wet verplicht dit werk te accepteren?

Ja, want als de werknemer daadwerkelijk in staat is andere passende arbeid te verrichten of de aangeboden arbeid ook passend is, zal dit uiteindelijk moeten worden beoordeeld door de arbodienst, de bedrijfsarts en/of een arbeidsdeskundige. De werknemer ziet zich geconfronteerd met risico’s als hij zijn verplichting niet nakomt om andere passende arbeid te verrichten, terwijl hij dit wel zou kunnen. De werkgever mag namelijk in dat geval het loon stopzetten. Als een werknemer gedurende een zekere periode de andere passende arbeid blijft weigeren, ondanks de loonstop, kan de werkgever de keuze maken voor een ontslag.

Wij zijn voorstander van het tijdelijk accepteren van laagdrempelig ander werk. Het kan een nog grotere belemmering voorkomen, namelijk inactiviteit. Inactiviteit is slecht voor de mens wanneer we geen zingeving ervaren of uitgedaagd worden of onze fysieke en mentale conditie niet gelijk blijft, maar er zelfs op achteruit gaat. Dat eigen werk (tijdelijk) niet passend is betekent dat een werknemer zich niet kan ontwikkelen, een bijdrage in- of extern kan leveren of zichzelf de ruimte kan geven om al bezig te zijn met zijn verdere loopbaan.

Wat kan Staatvandienst betekenen bij het vinden van passend, duurzaam werk?

Wij hebben jarenlange ervaring in het ondersteunen van werkgevers en het begeleiden van (ex) werknemers met de zoektocht naar passend werk.
Het uitspreken van elkaars verwachtingen, in gesprek blijven over mogelijkheden en de toegevoegde waarde die iemand nog kan leveren, zijn de essentie van ons werk. Passend werk is namelijk geen statische functie, maar vergt inzicht in eigen kunnen, waarden en drijfveren – de basis waarmee een duurzame oplossing begint.

Staatvandienst gaat samen met een kandidaat aan de slag om, op grond van zijn of haar persoonsprofiel, een nieuwe, passende, duurzame en structurele betaalde baan te vinden, waarbij rekening wordt gehouden met de mogelijkheden. Dat vraagt om maatwerk. Zo laten wij geen kans onbenut om samen met de kandidaat ons doel te bereiken.

Staat uw antwoord er niet tussen? Neem dan direct contact met ons op.
Wij doen er alles aan om u verder te helpen. We staan u dan ook graag te woord.